تاریخچه شیخ صفی الدین اردبیلی
مجموعه مذهبي شــیخ صفي الدین اردبیلي(650-735ق) ،جد اعلای صفویان، به عنوان یازدهمين اثر تاريخي- فرهنگي ایران است كه با داشــن ارزشهاي زیاد فرهنگي و معماري در جلسه روز شانزدهم مردادماه ســال1389ش/ هفتم آگوست2010میلادي، درشهر برازیلیا، پایتخت برزیل، با شماره1450در فهرســت آثار تاريخي فرهنگي جهاني قرار گرفت. این مجموعه خانقاهي و آرامگاهي به نام مؤسس مکتب عرفانی صفویه، شیخ صفي الدین اردبیلي رقم خورده اســت. وی در سال700هجری به سفارش استادش، شیخ زاهد ابراهیم گیلانی مرکز تعلیم و ارشــاد خود را در شــهر اردبیل قرار داده با ایجاد و احداث مجموعهی مذهبی بزرگ نقش برجسته در ارشاد
مریدان و توسعه آموزههای اسلام در سرزمينهای قفقاز و آناتولی و شام ایفا نمود. بنابراین شهر دارالارشاد اردبیل و مجموعه مذهبی آن در دوره شیخصفيالدین اردبیلي و شیوخ صفوی و عصر شهریاران صفوی مرکز تفکر صفوی اعتبار ویژهای یافت. از این رو مؤسس طریقت عرفانی صفوی جهت تعلیم و نشر تفکر خود اقدام به ایجاد فضاهای متمرکز در شهر اردبیل نموده، جانشینان شیخ نیزدر راستای افکار مذهبی و سیاسی او به گسرش هرچه بیشــر این مجموعه همت گماشتند. ضمن آن که تشکیل دولت صفوی و تداوم حکومت دراز آهنگ این سلسله نیز بر عظمت و شکوه آن افزود و به یکی از زیارتگاههای مهم ایران تبدیل نمود. بازنگری اسناد تاريخی بیانگر آن است که این مجموعه در ســدههای هشت تا سیزده هجری یکی از بزرگترین تشکیلات مذهبی عرفانی ایران، بسان شهری کوچک در دل شهر اردبیل از تمام امکانات رفاهی و خدماتی و بهداشتی برخوردار بود. از بازارچه آستانه تا آشپزخانه بزرگ، و از حمام تا شربتخانه همه در خدمت طالبان و زائران سرسپرده این کانون مذهبی بود. به طوری که با صحنها و حیاطهای تودر تو نزدیک70فضا در پیرامون، اردبیل را به یکی از بزرگترین و مهمترین شــهرهای ایران آن روزگار تبدیل کرده بود. اما همزمان با افول صفویان شهر اردبیل نیز همانند دیگر مراکز شهری از رونق افتاده، شهری دور از دســرس از راههای ارتباطی از توسعه بازماند و بیشر بناهای مجموعه مذهبی شیخ صفي الدین اردبیلي نیز به خاطر نامهربانی طبیعت و بشر تخریب شده، مروک ماند. با این وجود آثار معماری موجود مجموعه مذهبی، به شرح ذیل، نیز خود به تنهایی نشانگر عظمت و شــکوه تاريخی و فرهنگی آن در سدههای گذشته و رونق شهر اردبیل در عصر شیوخ و شهریاران صفوی است.
0 دیدگاه